Quan họ

Quan họ Quan họ là một làn điệu dân ca, một lối hát giao duyên nổi tiếng của vùng đồng bằng Bắc Bộ, Việt Nam mà tập trung chủ yếu ở vùng Bắc Ninh-Kinh Bắc. Nội dung chính trong buổi hát quan họ thường là khi hai bên nam-nữ hát đối nhau. Bên nam gọi là liền anh, bên nữ gọi là liền chị. Các câu hát có thể được chuẩn bị sẵn, nhưng ra đến khi đối đáp nhau thì thường dựa trên khả năng ứng biến của hai bên. Các chàng trai, cô gái xứ sở quan họ hào hứng, hồi hộp đón chờ ngày hội làng, bởi trong những ngày hội đó, họ được thức thâu đêm, suốt sáng để được nghe, được hát và thi hát. Qua đó, họ học thêm ở nhau những câu ca, những làn điệu mới, họ tìm thấy ở nhau sự đồng cảm qua những ánh mắt, nụ cười. Quan họ hiện đã được Thủ tướng Chính phủ đồng ý giao cho Bộ Văn hóa Thông tin có kế hoạch lập hồ sơ đề nghị UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể của thế giới. Nguồn gốc Tên gọi Quan họ đã có từ rất xa xưa, không ai biết chính xác vì sao lại có tên gọi này. Có rất nhiều giả thuyết lý giải cho tên gọi Quan họ, nhưng cho đến nay chưa có giả thuyết nào có đủ tính thuyết phục. Có giả thuyết cho rằng Quan họ là thể loại âm nhạc của "Họ nhà quan" nên được gọi là Quan họ (Khác với các thể loại dân ca khác, Quan họ không được sinh ra từ tầng lớp nhân dân lao động, mà được sinh ra từ tầng lớp trung lưu nông thôn) Cũng có truyền thuyết cho rằng, có một ông quan cưỡi ngựa đi qua Làng Diềm xá (xã Hòa Long, huyện Yên Phong), gặp một cô gái đang hát điệu dân ca. Ông quan dừng ngựa lại (họ) để nghe, mê tiếng hát và đặt tên là làn điệu quan họ. Các loại làn điệu quan họ Các làn điệu quan họ cổ: La rằng, Đường bạn Kim Loan, Cây gạo, Giã bạn, Hừ la, La hời, Tình tang, Cái ả, Lên núi, Xuống sông, Cái hờn, cái ả, Gió mát trăng thanh, Tứ quý... Quan họ là thể loại dân ca phong phú nhất về mặt giai điệu trong kho tàng dân ca Việt Nam. Mỗi một bài Quan họ đều có giai điệu riêng. Cho đến nay, đã có ít nhất 300 bài (giai điệu) quan họ đã được ký âm (ghi âm bằng ký hiệu âm nhạc trên giấy). Các bài Quan họ được giới thiệu mới chỉ là một phần trong kho tàng dân ca Quan họ đã được khám phá. Kho băng ghi âm hàng nghìn bài Quan họ cổ do các nghệ nhân ở các làng Quan họ hát hiện vẫn được lưu giữ tại Sở Văn hóa tỉnh Bắc Ninh. Ảnh hưởng của quan họ đến tân nhạc Nhạc sĩ Phó Đức Phương trong sáng tác "Những cô gái quan họ" đã viết "Trên quê hương quan họ, một làn nắng cũng mang điệu dân ca..." Một số bài hát quan họ: Trống cơm  Tình bằng có cái trống cơm  Khen ai khéo vỗ  Ố mấy bông mà nên bông  Ố mấy bông mà nên bông Một bầy tang tình con xít  Một bầy tang tình con xít  Ố mấy lội, lội, lội sông  Ố mấy đi tìm, em nhớ thương ai  Đôi con mắt ố mấy lim dim  Đôi con mắt ố mấy lim dim  Một bầy tang tình con nhện  Ô ố ô ô mấy giăng tơ  Giăng tơ ô mấy đi tìm, em nhớ thương ai  Duyên nợ khách tang bồng  Duyên nợ khách tang bồng...  Trúc xinh  Cây (i) trúc xinh, tang tình là cây trúc mọc  Qua (i) lối nọ (i) như bờ ao  Chị Hai xinh tang tình là chị Hai đứng  đứng, đứng nơi nào qua lối như cũng xinh (láy)  Cây (i) trúc xinh, tang tình là cây trúc mọc  Qua (i) lối nọ (i) như bên đình  Chị Hai xinh tang tình là chị Hai đứng  đứng, đứng một mình qua lối như cũng xinh (láy)  Cây (i) trúc xinh, tang tình là cây trúc mọc  Qua (i) lối nọ (i) cơn mưa rào  Lòng tôi yêu tang tình là chị Hai có  có dạ nào qua lối như làm ngơ (láy)  Còn duyên  Còn duyên là duyên kẻ đón a đón người đưa  Hết i duyên là duyên đi sớm (sớm) về trưa í mặc lòng  Người còn không đây tôi vẫn ở không  Tôi mà còn không, đây em chửa có chồng  Đây tôi chửa có ai, tính a tinh tính tình tình tinh  A hội hà, hư hội hừ là hứ hội hừ  Còn duyên là duyên ngồi gốc (gốc) cây thông  Hếtí duyên là duyên ngồi gốc (gốc) cây hồng là hồng hái hoa  Có yêu nhau sang chơi cửa chơi nhà  Cho thầy là thầy mẹ biết để đuốc hoa (đuốc hoa) định ngày  Tính a tinh tính tình tình tinh  A hội hà, hư hội hừ là hứ hội hừ  Còn duyên là duyên buôn nụ (nụ) bán hoa  Hết i duyên là duyên ngồi gốc cây đa (chứ) đa đợi chờ  Đừng thấy tôi lắm í bạn mà ngờ  Tuy rằng tôi lắm bạn nhưng vẫn chờ (là chờ) người ngoan  Tính a tinh tính tình tình tinh  A hội hà, hừ hội hừ là hứ hội hừ  Lý cây đa (Bắc Ninh)  Trèo lên quán dốc ngồi gốc ý y cây đa là lý lý như cây đa  Hỡi cô phú lý tình là cô mặc áo vỏ già hoa lý như nâu non...vỏ già hoa lý lý như nâu non  Chẻ tre đan nón là lý lý như ba tầm  Ai đan phú lý tình là cho người đội đêm rằm là lý lý như tháng  Giêng...là lý lý như tháng Giêng  Khách đến chơi nhà Trình bày : Thủy Cải  Khách đến đến chơi hự nhà là chơi hự nhà  Đốt than ấy ơ dầu mà quạt nước mấy pha trà là mời người xơi...là chén ấy a trà này  Quý vậy ơ...quý vậy đôi người ơi  Mỗi người là người xơi mỗi chén ấy cho em ý y vui lòng...là em ấy ơ muốn cho  Sông cạn ấy ơ đấy liền  Để tôi ấy ơ dầu mà đi lại mấy kẻo phiền là đò samg là...tối ấy ơ vào chùa  Bây chừ ý ơ linh à nha  Gần chùa là chùa chẳng bén mấy duyên hương ý y chút nào...là sáng có cả trăng chùa  Sáng ấy ơ sáng cả vườn đào  Ba bốn người là người ngồi đấy...mấy người nào là còn không là...có ấy à nên chăng  Se sợi ý ơ chỉ hồng  Khách đến đến chơi hự nhà là chơi hự nhà  Đốt than ấy ơ dầu mà quạt nước mấy pha trà là mời người xơi...là chén ấy a trà này  Quý vậy ơ...quý vậy đôi người ơi  Người ở đừng về  Con nhện giăng mùng  Kẻ Bắc, người Nam