Đi lễ phủ trước buổi offline 4 ( 21. 3 âm lich )

Mời tham gia " Những bạn yêu thích Hát Văn Lần 4 tại Hà Nội " ( Đăng ký )

      Giao lưu hát văn lên đồng lần 4 tại Hà nội
------------------------------------------------------ ( 22.03 Âm Lịch / Tức ngày 24 / 4 Duong )

Từ bao đời nay, Hát Văn vốn luôn được biết đến như một thể loại âm nhạc nghi lễ tín ngưỡng đặc sắc. Trải theo thời gian, dù đã được đưa lên sân khấu biểu diễn với nội dung lời ca mới nhưng nghệ thuật Hát Văn vẫn tồn tại nguyên vẹn chức năng thực hành xã hội khởi thủy của nó.

Gắn liền với tín ngưỡng Tứ phủ, Hát Văn đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong việc phụ trợ, kích thích sự thăng hoa, giao cảm giữa con nhang đệ tử với thế giới thần linh. Đây là mối quan hệ hữu cơ giữa một thể loại âm nhạc và một hình thức tín ngưỡng. Nghệ thuật âm nhạc dường như là một thứ phương tiện không thể thiếu khi con người muốn giao tiếp với thánh thần. Đó vốn là lẽ thường từ thủa hồng hoang của xã hội loài người. Thế nhưng, để định hình như một thành tố đóng vai trò chính yếu trong tín ngưỡng với trữ lượng lớn cả về số lượng và chất lượng nghệ thuật như Hát Văn thì có lẽ vẫn là điều xưa nay hiếm

Ở đây, dường như chúng ta có thể cảm nhận được rằng không có một thể loại âm nhạc tôn giáo tín ngưỡng nào ở Việt Nam lại đạt được tầm cao về tính thẩm mỹ nghệ thuật như Hát Văn. Trong đó, có thể tìm thấy sự phát triển tột bậc cả về làn điệu âm nhạc cũng như hệ thống kỹ thuật biểu cảm của nhạc thanh. Hiện thực sống động đó khiến cho âm nhạc Hát Văn nhiều khi mang dáng vẻ của một thể loại âm nhạc sân khấu biểu diễn hơn là âm nhạc của tín ngưỡng. Sức hấp dẫn, quyến rũ của nó đã được minh chứng trong nhiều giai thoại lịch sử.

Để " Hát văn " thực sự đến được với nhiều bạn trẻ những người có tâm với nghệ thuật hát văn trong tín ngưỡng Tứ phủ . Mantico trân trọng kính mời tất cả các bạn yêu thích hát văn tới tham dự buổi " Giao lưu " " Những bạn yêu thích hát văn " lần 4 . 

Rất mong nhận được sự ủng hộ từ tất cả các thành viên 

THÔNG TIN CHƯƠNG TRÌNH 

------------------------------------------------------------------

Địa điểm : Thiên Sơn Trà ( 88 Thanh Nhàn - Hà Nội )

Thời gian : 8h30 Sáng ngày 22.03.2011 ( Âm Lịch ) 

Chi phí tham dự : 100K ( Bao gồm đồ uống và chi phí buổi offline 4 )/ các bạn sinh viên được giảm 50% 


( Rất mong nhận được sự ủng hộ đóng góp của các Mạnh thường quân tham gia buổi offline )

Các bạn chú ý : 

- Những bạn có năng khiếu về các nhạc cụ dân tộc ( đàn nguyệt , đàn tam thập lục , trống , phách , ....... ) xin vui lòng tham gia cùng mantico's blog trong lần OFFLINE 4 này nhé .

- Các bạn đăng ký tham gia Hát văn vui lòng tham gia và đăng ký để blog sắp xếp với các tiết mục biểu diễn một số giá đồng 

- Các bạn đăng ký tham gia các giá đồng vui lòng PM ở phần dưới comment để mantico tiện liên lạc và có sự sắp xếp từ trước

MỘT SỐ TIẾT MỤC GIÁ ĐỒNG BIỂU DIỄN

01 : -  Quan Đệ Tam
02 : - Chầu Lục
03 : - Ông Hoàng Mười
04 : - Cô Bơ ( Cô bé )
05 : - Cậu Quận
Các bạn đăng ký tham gia biểu diễn có thể liên hệ trực tiếp với Phúc ( cô chín )  :   0165 888  3981 
-------------------------------------------------------------------------------

Tham gia chương trình " giao lưu hát văn lần 4 " các bạn đăng ký thông tin ở dưới phần commnet bên dưới theo mẫu :

- Họ tên : ...........................................

- Tỉnh / Thành phố : ...........................

- Số Điện thoại : .................................

- Yahoo : ...................................

-------------------------------------------------------------------------------

Hoặc bạn có thể gởi đăng ký thông tin về  địa chỉ  sau : 

-  Mantico : 0926919990

Yahoo Mail : giothang4@yahoo.com

---------------------------------------------------------------
Đăng ký tại đây 

Lịch trình đi lễ phủ 21.3 Âm Lịch

LỊCH TRÌNH ĐI LỄ PHỦ (  21.3.2011 ÂM LỊCH )

Địa điểm : Cổng Phủ Tây Hồ 

Thời gian : 16h - 21.3.2011 Âm lịch ( 24.4 Dương )

Chuẩn bị : BLOG đã chuẩn bị đồ lễ và sớ vì thế mọi người ko cần phải mua thêm đồ lễ . 

Để buổi offline 4 " hát văn lên đồng " giữ được nét văn hóa nhớ về cội nguồn . BLOG tổ chức lên phủ Tây Hồ xin lộc Mẫu với các thành phần tham gia là các thành viên yêu thích hát văn đến từ blog ( hatvan.tk ) . Rất Mong các bạn tham gia đến đúng giờ 

Thay mặt ( hatvan,tk ) Kính báo

MANTICO

Lên chùa bẻ một cành sen,

Lên chùa bẻ một cành sen
ăn cơm bằng đèn
đi cấy sáng trăng.
Ba bốn cô có hẹn cùng chăng, có bạn cùng chăng.
Thắp đèn ta sẽ chơi trăng ngoài thềm
chơi trăng ngoài thềm ý rằng cầu cho.
Cầu cho trong ấm, êm êm lại ngoài êm. 

BLOG tham dự triển lãm của thành viên tại HÀ NỘI

Buổi sáng 19.4.2011  đại diện của BLOG ( hatvan.tk ) tới tham dự triển lãm của công Ty CP máy công nghiệp và thương mại NamLinh   thành viên  là anh Tạ Hải Kình ( Giám đốc công ty ) . BLOG xin Chân thành cảm ơn sự đóng góp công sức nhiệt tình của anh trong buổi offline 4 " hát văn lên đồng  " lần này . Chúc anh và công ty làm ăn  PHÁT TÀI - PHÁT LỘC .

Tham gia : Đại diện bên blog ( Phúc Cô Chín ) / anh Tạ Hải Kình ( giám đốc công ty CP máy TBCN và thương mại NamLinh  ) 

  

 Anh Tạ Hải Kình 

Hình ảnh giao lưu hát văn trà chanh 2 ( 16.4 .2011)

Địa điểm tham gia : Trà Chanh  Ngã Tư Sở
Thời gian : 20h  ( Ngày 16.4.2011 )

Có thể lần này do thời tiết nóng hơn hơn  lần trà chanh 1 nên số lượng thành viên tham gia cũng đông hơn so lần 1 rất nhiều  .  Lần nào kết thúc trà chanh cũng là hơn 12h đêm và mọi người ra về đều rất vui tươi . hii . Mọi người cùng xem một số hình ảnh buổi giao lưu trà chanh  lần 2 cùng blog nhé . Một số thành phần gạo cội của blog cũng nhiệt tình  tham gia trong buổi trà chanh (  Teen )  hát văn như  Chị Vân Nhị . Anh Trí Minh , Bảo Hoàng MC cùng rất nhiều bạn trẻ mới toanh

Kết thúc  là một chuỗi các hàng cốc dài  trà chanh của các mem về trước , hii 

Đường trường thu rồi

ĐƯỜNG TRƯỜNG THU RỒI

Đây là bài hát nằm trong hệ thống Đường Trường. Thường được dùng hát trước khi mở màn và gọi là “ Vở nước” . “ Đường trường thu rồi” là một bài hát có tính chất vui vẻ lạc quan, có khí thế tưng bừng của những ngày hội. Nội dung là ca ngợi cảnh đẹp quê hương, mùa xuân. Thường dùng cho đồng ca

Bài hát có cấu trúc: Vỉa, trổ thân bài, trổ nhắc lại 1,2

LỜI THƠ

Via:

Quân bất kiến Hoàng hà chi thủy thiên thượng lai

Bôn lưu đáo hải bất phục hồi

Trổ thân bài:

Thu rồi, xuân đương tới

Tuyết hội hè qua …

Thu rồi …

Trổ nhắc lại 1:

Nương tình đương tới, tiết xanh vàng

Tình duyên cô phấp phới xuân tiên

Trổ nhắc lại 2:

Đào ngọt khoe tươi

Cành cây dương liễu khoe mềm

Cây khô già khéo bên nẩy nhị

Cành trồi mọc trồi lên

Đường Trường Thu  Rồi
Trình bày : Nghệ sĩ ưu tú Thanh Bình 

Trình bày : Nghệ sĩ ưu tú Thanh Hải


KHI HÁT SẼ THÀNH

Vỉa: Quân bất kiến i í i i ì kiến í í hoàng i í i ỉ hà . Chi thủy í i thiên thượng i lai. Bôn lưu đáo i i đáo hải i í bất phục i í i ỉ ì hồi

Thu a rồi ì / ì xuân đương i / i đương tới i / i i i i / í i i ì (LK4)

A tiết i / í hội / mà hè qua i i i i / ì i ơi i / ới / i í thu i / i i i í / í i i ì / í i i ì / ì i a / ới i a (xt2) á / a a rồi / i ì i í / i í i i ì (LK4)

A bắc song í i i tình / tình đương tới í / i i i i / í i i ì a tiết í / xanh / i ỉ vàng này chứ tình duyên / cô / phấp phới í / ới a (xt2) a / à xuân / i i i ì / i ỉ ới i / ới i a / dậu mà xuân / í tiên / i i i ỉ / í i i ì (LK4)

A bắc cành ì bông / bông cây ì / dương ì liễu í i / i i i ới / ì í khoe i / i i i í / i i ì / í i i ì / ì i a / ơi í a / á / khoe i mềm ì / i ì i ỉ i / í i i ì ( LK4)

Ấy bắc đào ì / ngọt / khoe ì tươi i / cành / cây / dương / liễu / ới a (xt2) a / a khoe ì / i i ì ì / a / ới i a / ới / i í mềm song bên cây / khô í già / khéo í bên / nẩy í nhụy i / i i i í / i i ì / ỉ / í i i ì (LK4)

A bắc cành ì / chồi / mọc chồi lên / i i i / ì i i / ơi / i i ấm í / i i i i / i i ì / ì i a / ới a / á / a a chồi / nay / là bốn í / bốn / nức i phương i (xt2) a / á a a trời ì / ì i i i / í i ì

Bài viết  : Bảo Hoàng 

( Đang post nhạc  ..................................................)

Các ban thờ trong hệ thống Trần Triều

Trong tín ngưỡng thờ Mẫu Tứ Phủ thì Trần triều là một ban thờ rất quan trọng và có nhiều các tín đồ tin tưởng vào sự linh ứng đặc biệt là việc trừ tà sát quỷ của đức Thánh Trần

Đức Thánh Trần tức Trần Quốc Tuấn (1228-1300) là một danh nhân kiệt xuất của dân tộc đồng thời là danh nhân quân sự cổ kim của thế giới (Năm 1984, tại London, trong một phiên họp với các nhà bác học và quân sự thế giới do Hoàng gia Anh chủ trì đã công bố danh sách 10 đại nguyên soái quân sự của thế giới, trong đó có Trần Hưng Đạo)

Ngay từ nhỏ, Trần Liễu đã kén những thầy giỏi dạy cho Quốc Tuấn, ký thác vào con hội đủ tài văn võ, mong trả mối thù sâu nặng năm nào.

Lớn lên, Quốc Tuấn càng tỏ ra thông minh xuất chúng, đọc rộng các sách cả văn lẫn võ. Trong đời mình, Quốc Tuấn đã trải qua một lần gia biến, ba lần nạn nước. Nhưng ông lại càng tỏ ra là người hiền tài, một vị anh hùng cứu nước. Ông luôn đặt lợi nước lên trên thù nhà, vun trồng cho khối đoàn kết giữa tông tộc họ Trần, tạo cho thế nước ở đỉnh cao ngàn trượng đủ sức đè bẹp quân thù. Trong lần quân Nguyên sang xâm lược lần thứ hai, thấy rõ nếu ngành trưởng, ngành thứ xung khắc, giữa ông và Trần Quang Khải không chung sức chung lòng thì kẻ có lợi chỉ có thể là quân giặc. Bởi vậy, Quốc Tuấn đã chủ động giao hảo hoà hiếu với Trần Quang Khải, tạo nên sự thống nhất ý chí của toàn bộ vương triều Trần, đảm bảo đánh thắng quân Nguyên hùng mạnh.

Chuyện kể rằng, một lần ở biển Đông, Quốc Tuấn đã mời Thái sư Trần Quang Khải sang thuyền mình trò chuyện, chơi cờ và sai người nấu nước thơm tự mình tắm rửa cho Trần Quang Khải, vĩnh viễn xoá nỗi hiềm khích giữa hai người, đầu mối của hai chi họ Trần. (Quốc Tuấn là con Trần Liễu, Trần Quang Khải là con Trần Cảnh). Lần khác, Quốc Tuấn đem việc xích mích dò ý các con, Trần Quốc Tảng có ý kích ông nên cướp ngôi của chi thứ. Ông nổi giận rút gươm toan chém chết Quốc Tảng. May nhờ các con và những người tâm phúc van xin, ông bớt giận dừng gươm nhưng bảo rằng :

- Từ nay cho đến khi ta nhắm mắt, ta sẽ không nhìn mặt thẳng nghịch tử, phản thần này nữa.

Trong kháng chiến, ông luôn hộ giá bên vua, tay chống gậy bịt sắt. Dư luận xì xào sợ ông giết vua. Ông liền bỏ luôn phần bịt sắt, chỉ chống gậy để tránh hiềm nghi, làm yên lòng quân dân.

Ba lần chống giặc, các vua Trần đều giao cho ông quyền Tiết chế, (Tổng tư lệnh quân đội), vì ông biết dùng người tài, thương yêu binh lính vì vậy tướng sĩ hết lòng tin yêu ông. Đạo quân cha con ấy trở thành đội quân bách chiến bách thắng.

Trần Quốc Tuấn là bậc tướng trụ cột triều đình. Ông đã soạn hai bộ binh thư: Binh thư yếu lược và Vạn Kiếp tổng bí truyền thư để răn dạy các tướng cầm quân đánh giặc. Khi giặc Nguyên lộ rõ ý đồ xâm lược, Trần Quốc Tuấn viết "Hịch tướng sĩ", truyền lệnh cho các tướng, dạy bảo họ lẽ thắng bại, tiến lui. Hịch tướng sĩ rất hùng hồn, thống thiết, khẳng định văn chương của một bậc "đại bút".

Trần Quốc Tuấn là một bậc tướng gồm đủ tài đức.

Là tướng nhân, ông thương dân thương quân, chỉ cho họ con đường sáng. Là tướng nghĩa, ông coi việc phải hơn điều lợi. Là tướng trí, ông biết lẽ đời sẽ dẫn đến đâu, là tướng dũng, ông xông pha vào nơi nguy hiểm để đánh giặc, tạo nên những trận như Bạch Đằng oanh liệt nghìn đời. Là tướng tín, ông bày tỏ trước cho quân lính theo ông sẽ được gì, trái lời ông sẽ gặp hoạ. Cho nên, cả 3 lần đánh giặc Nguyên, ông đều được giao trọng trách điều bát binh mã và đều lập được công lớn.

Hai tháng trước khi mất, vua Anh Tông đến thăm và hỏi:

- Nếu chẳng may ông mất đi, giặc phương Bắc lại sang xâm lấn thì kế sách làm sao?

Ông đã trăng trối những lời tâm huyết, sâu sắc, đúng cho mọi thời đại:

- Thời bình phải khoan thư sức dân để làm kế sâu gốc bền rễ, đó là thượng sách giữ nước.

Mùa thu tháng Tám, ngày 20 năm Canh Tý (1300) "Bình Bắc đại nguyên soái" Hưng Đạo đại vương qua đời. Theo lời ông dặn, thi hài ông được hoả táng thu vào bình đồng và chôn trong vườn An Lạc, gần cánh rừng An Sinh, không xây lăng mộ, đất san phẳng, trồng cây như cũ. Vua gia phong cho ông tước Hưng Đạo đại vương. Triều đình lập đền thờ ông tại Vạn Kiếp, Chí Linh, ấp phong của ông lúc sinh thời.

Có một điều đặc biệt là khá nhiều vị vương công, danh tướng dưới triều Trần, phần lớn đều dưới trướng Trần Hưng Đạo, đều được hiển Thánh theo tín ngưỡng thờ Mẫu Liễu và thờ Đức Thánh Trần.

Đặc biệt nữa là toàn gia nhà Ngài đều hiển thánh linh thiêng

1- Vương phi phu nhân : bà là vợ của Hưng Đạo Vương, con gái của Trần Nhân Hạo. Bà được tôn vinh là Nguyên từ Quốc mẫu Thiên Thành công chúa.

Vương.

2 - Nhị vị công chúa : là hai người con gái của Ngài

+ Đệ nhất Vương cô : Tức là Quyền Thạch công chúa : "Đệ nhất nương thần nữ tiến cung", bà được chọn làm hoàng hậu của Vua Trần Nhân Tông. Bà cũng được tôn vinh là Đệ nhất Khâm từ hoàng thái hậu Quyên Thanh.

+ Đệ nhị Vương cô : Con gái thứ 2 của Đại Vương là Đại Hoàng quận chúa, được làm vợ danh tướng Phạm Ngũ Lão. " Hậu quân nghìn dặm xa khơi - Xem như nội tướng thực tài phu nhân"Bà cũng được tôn vinh là Đệ nhị nữ Đại Hoàng Anh nguyên quận chúa.

3- Tứ vị vương tử : Là bốn người con trai của Ngài.

Tứ thành tử kiêm toàn văn võ

Cùng đan tay tam lược lục thao...

+ Hưng Vũ Vương ấy chân nguyên tử Trần Quốc Hiến

+ Hưng Quốc Vương đống lương hiền tài Trần Quốc Nghiễn

+ Hưng Nhượng Vương Trần Quốc Tảng. Chính là Đức ông đệ tam Cửa Suốt, được nhân dân lập đền thờ riêng rất nổi tiếng tại Quảng Ninh : Đền Cửa Ông.

+ Hưng Hiến Vương Trần Quốc Hưng

4- Đức Thánh Phạm : Là danh tướng Phạm Ngũ Lão, con rể của Ngài. Ông có công trạng cao, đã tham gia đánh thắng quân Nguyên, vâng lệnh Trần Hưng Đạo diệt Phạm Nhan, rồi có chiến công dẹp nạn gây hấn của Chiêm Lào.Ông là vị linh thần của trần Triều, tại các phủ thờ Tứ phủ. Oai linh của ông có thể trừ được tà ma quỉ quái.

Theo : ĐẠO MẪU 

Ý nghĩa đích thực của việc cúng tế

Đây là vấn đề: trong phụng vụ Công giáo cũng như trong lễ nghi Á đông, người ta vẫn xông hương hay đốt hương không những trước thi hài người quá cố, mà cả trước người còn sống nữa. Trong Thánh lễ, chủ tế, các thừa tác viên, lễ sinh và cộng đoàn đều được xông hương. Người xưa khi nghe đọc sắc chỉ của vua thì bày hương án, đốt hương và quỳ mà nghe sứ giả đọc. Nhưng không bao giờ cúng người sống.

I. NHỮNG Ý NGHĨA (CÓ THỂ GẶP THẤY) CỦA VIỆC CÚNG TẾ.

1- Việc cúng tế đã hoàn toàn mất hết ý nghĩa.
Trường hợp thấy tận mắt: Bà chủ xe khách mỗi sáng bắc ghế, vói tay lên am lấy mấy cây hương tàn quăng xuống đống rác dưới am, hất ly nước lạnh vào đống rác (giẻ rách, vỏ chuối, tàn thuốc...), đặt lên am ly nước khác, thắp nén hương khác, thế là xong. Nhận xét: Ở đây, việc cúng tế hằng ngày (ly nước) đã mất hết ý nghĩa, vì đáng lẽ bà chủ phải uống ly nước đó. Chỉ còn là một nghi thức máy móc mà thôi.

2- Người chết hưởng hơi.
Trường hợp thường thấy: Trước quan tài, bày chén cơm quả trứng. Sau đó đem quăng (có thể đổ cho heo). Nhận xét: Đây là việc mê tín: tin rằng người chết hưởng của ăn vật chất. Nghịch đức tin.

3- Tỏ lòng hiếu kính.
Bày tỏ lòng mình muốn phụng dưỡng ông bànhư khi còn sống, tiếc rằng ông bà không còn để hưởng của ăn ngon béo đang bày ra. Thí dụ: Vua Minh Mạng vi hành ban đêm, nghe tiếng khóc than trong gia đình nọ. Vua vào, thấy thầy thư lại ngồi trước bàn thờ tổ tiên mà khóc. Vua hỏi duyên cớ, thầy kể: lương tiền ít quá, ngày giỗ ông bà không sắm được mâm cỗ để cúng ông bà. Nhận xét: Đây là quan niệm quá vật chất về hạnh phúc: phải có của ăn ngon béo mới tỏ lòng hiếu kính xứng đáng và đúng mức. Nghịch với đức cậy Phúc Âm: Tiên vàn hãy tìm Nước Thiên Chúa và sự công chính của Người (x. Mt 6,32t).

4- Trình tổ tiên thức ăn từ sản phẩm.
Do mình làm ra hoặc do ông bà để lại và mình đã làm cho phát triển. Thí dụ: Sau khi thống nhất sơn hà, vua Gia Long làm lễ tế cáo tại nhà Thái miếu: trình tổ tiên nhà Nguyễn sản phẩm tượng trưng của giang sơn mà các tiên vương đã gầy dựng, và mình đã giành lại rồi mở mang thêm(Đàng Trong và Đàng Ngoài). Vua nước Ngô là Phù Sai bại trận về tay vua nước Việt là Câu Tiễn. Phù Sai xin tha, Câu Tiễn thương tình cấp cho một ấp 100 hộ để hưởng hoa lợi tại đất Việt. Phù Sai xin chết. Lý do: không còn gì để cúng tế tổ tiên, có cúng thì cúng vua nước Việt mà thôi, như lời nhắn với Câu Tiễn: "Tôi già rồi, không thờ đức vua được nữa".

Nhận xét: Đây là quan niệm coi vật chất là giá trị cao nhất: chỉ có sản phẩm vật chất mới làm cho tổ tiên được vẻ vang. Nghịch Phúc Âm vì: a/ giá trị con người không phải ở nơi vật chất, mà nơi đời sống công chính. Dụ ngôn người giàu khờ dại: "Làm giàu cho mình thay vì làm giàu trước mặt Thiên Chúa" (Lc 12,15tt). b/ trường hợp sản phẩm đó là do ông bà hoặc chính mình làm nghề bất lương mà gầy dựng nên: của cải vật chất trở thành bằng chứng ô nhục, không phải vinh dự cho cả ông bà lẫn con cháu.

5- Trình tổ tiên sản phẩm nhờ ơn tổ tiên mà có.
Đây là quan niệm cho rằng chính ông bà đã ban cho mình sản phẩm mình có ngày nay. Quan niệm này hiển nhiên nghịch với đức thờ phượng: đức thờ phượng dạy ta phải nhìn nhận mọi sự mình có là bởi Thiên Chúa mà ra. Đó là "đạo" Ông bà, thờ ông bà như Tạo Hóa. Kết luận phần này: những ý nghĩa có thể gặp thấy trong dân gian không thể chấp nhận được, vì nghịch với giáo lý Kitô giáo.

II. THỬ TÌM Ý NGHĨA ĐÍCH THỰC CỦA VIỆC CÚNG TẾ.

Cúng tế là việc phổ biến trong hầu hết các tôn giáo (trong các tôn giáo lớn, chỉ Hồi giáo là không có cúng tế). Vì vậy, phải xem đó là hành vi tôn giáo sơ khai, mà ý nghĩa đích thực đã bị lệch lạc theo thời gian.

1- Tiêu chuẩn làm nên ý nghĩa đích thực của cúng tế.

Ý nghĩa đích thực phải đạt được tiêu chuẩn: a/ giải thích được việc cúng tế đối với mọi đối tượng cúng tế trong các tôn giáo: Trời, Phật, thần minh, ông bà... b/ giải thích được việc tế lễ trong Do thái giáo Cựu Ước và thánh lễ Kitô giáo.

2- Trình bày ý nghĩa đích thực của việc cúng tế.

a/ Con người là sinh vật có ý thức tôn giáo. Nhờ lý trí con người nhận thức rằng trong vũ trụ có một trật tự chung: vật lý, sinh lý, luân lý; muôn loài đều cùng một nguồn gốc và đều tuân theo trật tự chung tùy theo cấp bậc của mình: vật chất tuân theo trật tự vật lý, thảo mộc và cầm thú tuân theo trật tự sinh lý, con người tuân theo trật tự luân lý. Đây không đặt vấn đề: độc thần và đa thần, cái nào có trước? Ý thức trật tự chung có trước, và dù là đa thần đi nữa, thì các thần minh đều nằm trong trật tự đó.

b/ Do trật tự đó, thế giới hữu hình được ràng buộc (religare, religio) với thế giới vô hình. Con người nhận của cải vật chất để sinh sống; nhờ sự sống đó, con người mới hòa mình theo trật tự luân lý. Nói cách khác, con người tiếp thu sự sống sinh lý để từ đó phát sinh ra đời sống luân lý xã hội. Mọi sinh hoạt xã hội (quan hôn tang tế) chỉ có thể có nhờ sự sống sinh lý nhận được từ của cải vật chất.

c/ Chính trong khi ăn uống, con người thực hiện nhịp cầu (pontifex) từ trật tự sinh lý sang trật tự luân lý. Mọi sinh vật đều có một sinh hoạt chính yếu: ăn và dự trữ thức ăn. Nhưng nơi con người, cái sinh hoạt xem ra hèn hạ đó lại cung cấp cho con người sức sống để hòa mình theo trật tự trời đất. Như vậy, khi ăn uống và dự trữ thức ăn thức uống, con người làm một việc thiêng thánh: từ vật chất đi vào thế giới thần linh, thế giới của trật tự luân lý.

d/ Đó là ý nghĩa việc cúng tế: ăn uống với ý thức rằng mình nhờ thức ăn thức uống mà hòa mình vào trật tự thiêng thánh của trời đất. Ăn uống với ý thức đó là làm một việc thiêng thánh: sacrificium (cúng tế) là sacrum facere, làm sự thiêng thánh.

e/ Như vậy, cúng tế không phải là dâng cho thần minh (hay ông bà) lương thực, mà trái lại, là trình với thần minh phẩm vật đã nhận được từ thần minh, và ăn (hay để dành sau sẽ ăn) với ý muốn lấy từ đó sức sống để thực hiện trật tự luân lý, thực hiện đạo tự nhiên, đạo Trời đất.

III. ÁP DỤNG VÀO VIỆC CÚNG TẾ TRONG CÁC TÔN GIÁO

1- Trong đạo thờ Trời

Trong một nước, vua là người chịu trách nhiệm tế Trời. Sau đây là vài trường hợp điển hình:
a/ Nhà Chu (thế kỷ 12-3 trước CKT) phân chia thiên hạ cho chư hầu cai trị. Vua nhà Chu chỉ giữ một phần đất nhỏ trên sông Hoàng Hà, hàng năm tế trời thay mặt thiên hạ (tế giao). Ý nghĩa của việc cúng tế này là: Trời đã giao thiên hạ cho nhà Chu, vua nhà Chu nhận thực phẩm Trời ban, nhờ đó vua sống để tiếp tục duy trì trật tự thiên hạ theo ý Trời.
b/ Với chế độ thiên tử và chư hầu như trên, vua nhà Chu dần dần mất hết thực quyền. Chư hầu thôn tính lẫn nhau, thiên hạ loạn lạc. Thỉnh thoảng có một chư hầu nổi lên, như Việt Câu Tiễn (thế kỷ 5 trước CKT) lập trật tự trong vùng hạ lưu sông Dương Tử, các nước chư hầu trong vùng đều phục và tôn làm bá vương. Vua nhà Chu tế giao, gởi phần thịt cho Câu Tiễn, với ý nghĩa là Câu Tiễn nhận lấy thức ăn để tiếp lấy sức sống mà phụ lực với thiên tử duy trì trật tự theo ý Trời.

c/ Cuối thời Chiến quốc (thế kỷ 3 trước CKT), nước Tần diệt nhà Chu và mưu toan diệt luôn 6 nước chư hầu còn lại. Thái tử Đan nước Yên sai Kinh Kha đi giết vua Tần (sau này là Tần Thủy Hoàng), bày bàn thờ tế trên sông Dịch để tiễn Kinh Kha, ý nghĩa là: Kinh Kha nhận thức ăn để tiếp lấy sức sống mà thi hành kế hoạch của thái tử Đan, kế hoạch trừ bạo chúa để tái lập trật tự thiên hạ theo ý Trời.

2- Trong đạo Phật và đạo Ông bà. a/ Cúng Phật có nghĩa là: trình những thức ăn (hoa quả) mà thiện nam tín nữ và nhất là sư sãi sẽ dùng để sống theo giáo lý nhà Phật, giáo lý từ bi hỉ xả, diệt khổ, giác ngộ chúng sinh v.v...

b/ Cúng Ông bà theo đúng ý nghĩa là: trình phẩm vật mà mình sẽ dùng làm thức ăn, nhờ đó nhận được sức lực để tiếp tục cuộc sống theo trật tự trời đất mà Ông bà đã nhận rồi truyền lại cho con cháu.

3- Ý nghĩa biến dạng.

a/ Ý nghĩa đích thực đã trình bày ở trên (phần II) bắt đầu biến dạng khi có quan niệm: không phải thần minh (hay Trời, Ông bà) cho con người, mà con người cho thần minh thức ăn. Quan niệm lệch lạc tiếp theo sau đó là: con người có thể dùng của ăn mà mua chuộc thần minh, rồi: tai ương xảy đến là vì thiếu sót trong việc dâng cúng cho thần minh. Từ đó dẫn đến các ý nghĩa (sai lạc) đã trình bày ở phần I.
b/ Khi cúng tế loài động vật thì phải giết con vật. Từ đó nảy sinh ra quan niệm: thần minh khát máu, thần minh hài lòng khi thấy con vật đau đớn. Thí dụ: một dân tộc vùng cao có tục lệ khi tế thần thì cột con trâu nằm bẹp trên mặt đất, rồi lấy dao mà chặt lần từ mông lên, khiến con trâu phải đau đớn trăm lần mới được chết; làm thế, mới hả lòng thần.

c/ Biến dạng tồi tệ và ghê tởm nhất: tế người, có thể là tù binh nhưng cũng có thể là con ruột của vua quan; có khi quý tộc tranh giành nhau vinh dự được cúng con của mình. Thí dụ: dân Aztec (Mêhicô trước thế kỷ 15) ra trận cố bắt sống địch chứ không đả thương, để có thể trói sống trên bàn thờ, rồi rạch ngực, móc tim (còn đập) dâng lên thần. (Nhờ đó quân Tây Ban Nha liều chết, lấy ít thắng nhiều, tiêu diệt đế quốc Aztec).

KẾT LUẬN

Việc tham dự lễ nghi cúng bái Ông Bà Tổ Tiên chỉ có thể là chính đáng khi nắm vững được ý nghĩa đích thực của việc cúng tế. Hơn thế nữa, nếu ý nghĩa đó là đúng đắn, có thể tiếp nhận việc cúng bái vào trong phụng vụ Kitô giáo với kết quả phong phú. Đó là đề tài của một bài sau, nếu được phép và thuận tiện.

Nguồn: Hồ Văn Quý Tổng giáo phận Huế

Người gửi: hanhthien.net