BẢN VĂN ĐỆ TAM TỔ MƯỜNG

GIỚI THIỆU BẢN VĂN

ĐỆ TAM - TỔ MƯỜNG

Tư liệu / Đền Bồng Lai Cao Phong - Hòa Bình

Nhang nhất triện lòng thành dâng tiến

Cung thỉnh mời tiên chúa Đệ Tam

Phương danh lưu thuở Hồng Bàng

Thuyền Lâm Diệu Nghĩa sơn trang tổ Mường

Phong Sơn động đường đường hách trạc

Cảnh Long Đầu họa tạc danh linh

Hồng Bàng từ thuở khai sinh

Rừng thiêng núi thẳm những tinh cùng tà

 Việt nhân thời nan qua khổ ải

Thương dân phàm xin cải hiện thân

Ngọc Hoàng mến cảm lòng nhân

Chiếu phê chấp nguyện phong vân đùng đùng

Lại sai thêm tùy tùng bộ tướng

Lĩnh lệnh bài “ngâm Phượng chi thi”

Theo chân “Mạn trược thanh y”

Giáng vào các họ hộ trì chủ nương

Chọn cảnh vắng xứ mường heo hút

Dải long trường vun vút ngọn xanh

Trong hang nhũ tím buông mành

Ngoài thời long nhẫn nước xanh đêm ngày

Cảnh đặt để vui vầy tùng trúc

Chẳng phải trời ai đúc mà nên

Nam thiên sấm động vang rền

“Tùy xa vân phủng thượng lên nham đầu”

Phép tàng tu “huyễn màu chí diệu”

Luyện phù thời chuyển chú ghê thay

Lão quân bí pháp ra tay

Tác uy thảo mộc lá cây luyện bài

Trì chú hết trong đài ngoài động

Lá cây rừng buông thõng lả lơi

Quỷ tà tán vía bạt hơi

Còn đâu là bóng biết đâu là hình

Lũ yêu tinh hiện mình quy phục

Phép bà ra mỗi lúc một ghê

Mường dân bách chúng sơn khê

Lên nương lên rẫy đi về hôm mai

Bà cho biết thần oai thánh lực

Phép tàng hình mắt tục khôn hay

Trêu người bà mơi ra tay

Trêu cho hồn vía đêm ngày thất kinh

Đang yên ắng thình lình tiếng nhại

Ngó bên này lại ngoái bên kia

Ô hay sự lạ chưa kìa

Bên này không bóng bên kia vắng người

Chợt nghe thấy tiếng cười khanh khách

Tưởng đâu là tiếng vách tiếng hang

Ai hay cô dí cô nàng

Cô vần trước mặt cô quàng đằng sau

Cô vuốt tóc xoa đầu sờ má

Cô sợi thừng cành lá bẻ bươi

Râm ran chẳng ngớt nói cười

Tiếng thời giáp mặt mà người nơi nao

Lại bất chợt ào ào như gió

Rủ về miền núi đỏ thung thâm

Líu lô ca hát bổng trầm

Tiếng Mường tiếng Mán nhịp cầm nhịp xênh

Lúc ngắm cảnh chênh vênh sườn núi

Khi hiện người hái củi đào măng

Thần thông khê hạ sơn đăng

Thảnh thơi hang động dung dăng quán lầu

Tiếng dậy khắp các châu các bản

Chúng sơn dân Mường Mán bảo nhau

Rừng trong núi thẳm thung sâu

Có bà thần nữ phép mầu tối linh

Trị khắp hết tà tinh quỷ dữ

Muốn các mường các xứ bình an

Thời vào cung kính thần ngàn

Xin bà bảo hộ cho an tháng ngày

Kể từ đó ra tay chiêu khán

Trấn quỷ tà trừ nạn cho dân

Thấy ai “Đạo – Cốt cư trần”

Bà đem truyền dạy chú thần bùa thiêng

Phép tàng tu lưu truyền từ đấy

Quyết mo phù đã dậy thế gian

Lên non đi suối về ngàn

Tuyên danh thần nữ được an mọi bề

Hết lệnh trời cải về tiên tính

Lưu nhân gian đức chính hình dong

Lịch triều truy tặng sắc phong

Thuyền Lâm Diệu Nghĩa vốn dòng sơn trang

Chữ khấn rằng Đệ Tam Mường tổ

Xưa giáng trần tế độ sinh nhân

Sắc cho Mường Mán sơn dân

Phụng thờ nhang khói mông ân đời đời

Ai hữu sự đem lời tấu đối

Sắm cau trầu sám hối chúa tiên

Hữu cầu tất ứng tự nhiên

Đỉnh khai cửu chuyển khe liền núi thông

Hoặc dù ai kiều đồng bắc ghế

Thiết đàn tràng nghi lễ thành tâm

Cậy nhờ đến phép sơn lâm

Khẩn cầu tiên chúa giáng lâm tức thời

Đã thỉnh cầu kêu mời xuất động

Đem “phi phù ấn phóng” càn khôn

Ầm ầm kèn giục trống dồn

Tứ phương khói tỏa, bát môn vang lừng

Khoác thanh y ngự lưng bạch tượng

Các thị hầu mãnh tướng theo sau

Bà truyền cấp cấp cho mau

Phù đồng thiếp tính bảo nhau chớ phiền

Thọ trường niên được yên gia sự

Phúc mãn đường tôn tử thông hanh

Nay con một dạ kính thành

Sơn trang dạo khúc cầm thanh rộn ràng

Xin chúa bà gia ban phúc lộc

Độ muôn người bội gốc sai hoa

Trong khi xênh phách cầm ca

Sai ngôn thất ý xin bà khai ân.

Diễn Đàn Hát Văn Việt Nam : www.hatvan.vn

Phụng Đăng

Bản văn : Chầu Năm Suối Lân

ĐỆ NGŨ THÁNH CHẦU SUỐI LÂN TIÊN CHÚA VĂN

Non xứ Lạng sơn lâm hùng vĩ
Đền Suối Lân cảnh trí phong quang
Nhang thơm tấu đến tòa vàng
Chầu Năm Sông Hóa đáo đàn chứng đây
Nhang thành kính tỏ bày một nén
Khói ngạt ngào thấu đến cửu thiên
Chính tòa Sông Hóa Chúa Tiên
Thánh Chầu đệ ngũ giáng đền chứng tâm
Đất Sơn Lâm quyền Chầu cai quản
Khắp thượng ngàn Xứ Lạng Tam Thanh
Suối Lân, Sông Hóa quyền hành
Thổ nùng thổ mán phục tình phải theo
Non đá mèo suối khe vực thẳm
Núi đá vôi rừng cấm vào ra
Nhờ ơn Đệ Ngũ Thánh Bà
Ơn bà bảo hộ gần xa an lòng
Khắp làng bản người nùng người thổ

Độ bốn mùa mưa gió hanh thông
Dạy dân phát rẫy vun trồng
Nếp nương khoai sắn thơm lừng gần xa
Dạy dân bản hái hoa làm thuốc
Gỗ cây rừng, thảo dược kỳ tâm
Ngược xuôi mộ đức mến ân
Chầu Năm sông Hóa Suối Lân thượng ngàn
Ngọc như ý soi đàng dẫn lối
Thuyền từ bi đưa khỏi sông mê
Suối Lân cảnh vật bốn bề
Thuyền từ Sông Hóa chèo về Lạng Sơn
Qua Kiệt Cùng rập rờn sóng nước
Lên Đồng Đăng biên giới Bắc Nam
Có phen chính ngự sơn trang

Bài sai thập nhị tiên nàng tới nơi
Chuông ba tiếng một hồi trống giục
Bộ sơn thần chầu phục đôi bên
Bách hoa chư vị nàng tiên
Hoa lan hoa huệ hoa sen hoa hồng
Hoa sim tím ngập ngừng e lệ
Hoa mận đào hoa quế hoa ban
Trăm hoa trăm sắc vẻ vang

Thanh tân yểu điệu dịu dàng tốt thay
Kim chúng đẳng nhớ ngày kị tiệc
Đôi mươi tròn ngũ nguyệt tháng năm
Tâm thành tấu khúc ca văn
Nguyện xin tiên chúa lai lâm độ trì

Tâm kính lễ tâu quỳ trước án
Nguyện xin Chầu lai giáng từ trung
Ban ân tiếp lộc cho đồng
Khuông phù đệ tử thọ trường

Điển cố trong chầu văn

Hai chữ "Hoàng lương" là chỉ hạt kê. Ý của câu thành ngữ này chỉ cuộc đời như giấc mộng, không có thực. Tương tự như mộng kê vàng, mộng Lư sinh, ....

Câu thành ngữ này có xuất xứ từ "Chẩm trung ký" của Thẩm Ký Tế triều nhà Đường.

Truyện rằng, ngày xưa có một chàng thư sinh nghèo họ Lư. Một hôm, chàng vào nghỉ trong một nhà trọ ở Hàm Đan thì tình cờ gặp đạo sĩ Lã Ông, chàng không ngớt lời than phiền với đạo sĩ về cuộc đời nghèo khổ của mình. Đạo sĩ Lã Ông nghe vậy bèn rút một chiếc gối từ ống tay áo ra nói với thư sinh rằng: "Anh hãy gối đầu lên chiếc gối này thì mọi việc sẽ được như ý cả ". Bấy giờ, người chủ quán đang bắc nồi cháo kê, còn thư sinh do vất vả đường trường, đã nằm gối đầu lên chiếc gối của Lã Ông ngủ thiếp đi.

Thư sinh ngủ được một lúc thì nằm mơ mình cưới được một cô vợ họ Thôi rất xinh đẹp. Vợ chàng tuy là con gái cưng của một gia đình giàu có, nhưng lại chăm chỉ và khéo tay, nàng đã giúp chồng thuận lợi trên bước đường công danh và có với nhau mấy mụn con. Về sau các con khôn lớn, ai nấy đều có cuộc sống khá giả, ấm cúng, thư sinh lại có thêm cháu nội cháu ngoại, chàng sống cuộc đời nhàn nhã trong gia đình đến hơn 80 tuổi rồi qua đời.
Khi chàng thư sinh tỉnh giấc, thấy mình vẫn đang ở trong căn nhà trọ nhỏ hẹp, sự vinh hoa phú quý vừa rồi chẳng qua chỉ là một giấc mộng. Nồi cháo kê của chủ quán bắc trên bếp vẫn còn chưa chín. Lư Sinh bàng hoàng tự hỏi: "Há việc đó là huyễn mộng ư ?" Lã ông mới nói: "Việc đời thì cũng như huyễn mộng đó mà.


HOÀNG LƯƠNG MỘNG
Sáng tác: Phúc Yên

Hoàng lương nhất mộng
Ví cuộc đời tựa giống giấc mơ
Lúc thanh nhàn ngẫm chuyện xa xưa
Chàng hàn sĩ họ Lư thủa nọ
Gặp một buổi dừng chân quán trọ
Duyên tình cờ gặp đạo sĩ Lã Ông
Chàng Lư than cuộc sống khổ cùng
Ngẫm áo vải thời lòng chán nản
Lã đạo sĩ bảo chàng chớ nản
Đưa cho chàng chiếc gối trong tay
Ngỏ lời rằng phú quý thỏa hay
Một giấc mộng thời tày ước nguyện
Chàng nhận gối mắt nhìn quyến luyến
Lão chủ nhà đương nấu nồi kê
Mệt vì lòng đánh giấc mệt mê
Thời tỉnh lại bước về chốn cũ
Qua ngõ hạnh vườn đào cổ thụ
Thấy một nàng thiếu nữ họ Thôi
Ấy duyên xe cũng tại ông trời
Duyên cá nước kết đôi hạnh phúc
Tình chồng vợ trong ngoài nhất mực
Nàng đảm đang giúp sức tài trai
Đợi đến kì tỏ sức tỏ tài
Khoa ứng thí Lư thời nhất bảng
Đường sự nghiệp càng thêm xán lạn
Cảnh thanh nhàn lan quế hây hây
Cháu cùng con hiếu thảo sum vầy
Cảnh phú quý tràn đầy lạc thú
Có chữ phúc mãn đường chính chủ
Chữ thọ thêm lộc phủ sắc xuân
Cảnh vinh hoa đến ngoại bát tuần
Duyên đã mãn cõi trần từ tạ
Cháu cùng con lệ tuôn xối xả
Lo cho người yên mả yên mồ
Chợt giật mình bừng tỉnh giấc mơ
Hoàng lương mộng nồi kê vàng chửa chín
Lư bỗng hỏi hay chăng mộng huyễn
Ô cuộc đời cũng giống chuyện chiêm bao
Mơ màng phú quý làm sao?

bài viết : Phúc yên

Văn Quan Đệ Ngũ ( Trình bày : Xuân Đậu )

Quan Đệ Ngũ

Đệ tử con khấu đầu cung thủ

Tiến văn chầu đệ ngũ tuần tranh

Uy gia lẫm liệt tunghoành

Trừ tà sát quỷ lên danh tướng tài

Việt sử chép Hùng triều thập bát

Cảnh địa linh Bạch Hạc Phong Châu

Dựng nền xã tắc dài lâu

Nhớ ơn tiên tổ đời sau giữ gìn

Vừa gặp hội bể yên sóng lặng

Triệu bách thần gia tặng phong công

Quan Tuần Tranh lẫm liệt oai hùng

Cứu dân hộ quốc nên công hàng đầu

Giảo Long hầu khâm ban sắc tứ 

Trấn Ninh Giang thuỷ bộ chư danh

Bao phen đắp luỹ xây thành

Khắp miền duyên hải sông Tranh nức lòng

Sông Tranh ơi hỡi sông Tranh,

Non nước còn ghi trận tung hoành,

Lẫm liệt oai hùng gương tráng sĩ,

Ngàn thu ghi nhớ dấu oai linh.

Ai về qua bến sông Tranh,

Nhớ người tráng sĩ tài danh tuyệt vời.

Dẫu rằng nước chảy hoa trôi,

Sông Tranh dù cạn, ơn người còn ghi.

Loa đồng hỏi nước sông Tranh,

Long đao cứu nước, anh hùng là ai?

Sông Tranh đáp tiếng trả lời,

Có Quan đệ ngũ, chính người Ninh Giang

Tài cung kiếm sánh cùng võ tử 

Đức kinh luân ví tựa Trương Tô

Phong lưu mã thượng giang hồ

Cung cầm dưới nguyệt con đò trên sông

Chí đã quyết ngaòi vòng cương toả

Hay đâu là duyên nợ ba sinh

Buồng xuân thiếu bạn chung tình

Thoả lòng tráng sĩ tài anh phỉ nguyền

Thề non nước nên duyên kì ngộ

Bỗng đâu ngờ mắc nợ oan khiên

Tin đâu khẩn cấp ban truyền 

Quan quân tầm nã khắp miền sông tranh

Có ngờ đâu đất trời thay đổi,

Người anh hùng cổ nặng xiềng gông.

Ngài bị bắt giam ở chốn Kỳ Cùng 

Quan oan vì tuyết nguyệt, bởi lòng ái ân

Trước cung điện, triều đình tra xét,

Bắt long hầu chuyển khắp mọi nơi.

Ngài oan vì ong bướm lả lơi,

Chiết hoa, đoạt phụ tội trời không dung.

Lệnh viễn xứ sơn cùng, thuỷ kiệt,

Nỗi oan này thấu tỏ hỡi cao minh.

Hoàng bào đã nhuôm chàm xanh

Tấm thân đành nhục vinh lẽ thường

Đường thiên lý quan san bỡ ngỡ

Hỏi trăng già có tỏ cho ai

Hỏi trăng hỏi gió hỏi trời

Hỏi rằng nguyệt lão trêu người vì đâu

Hỏi cây cỏ sao mưa dầu nắng dãi,

Vẫn vươn mình há ngại phong ba.

Cỏ cây ơi có thấu tỏ lòng ta,

Sơn cùng thuỷ kiệt sương sa lạnh lùng

Thà thác vinh còn hơn sống nhục,

Sông Kỳ Cùng tắm ngọc Côn Sơn

Kiệt cùng hiu hắt trăng non

SôngCùng trong đục nước tuôn đôi dòng

Ngẫm cảnh vật lòng đau như cắt

Nợ trần hoàn quyết dứt cho xong

Lòng riêng đã quyết với lòng

Mượn dây oan nghiệt cho xong tội trời

Rừng hoa cỏ thương người đã khuất 

Bỗng đùng đùng gió giật mưa sa

Nỗi oan chuyển động đất trời

Dây oan kia biến thành đôi bạch xà

Đất Ninh Giang tìm nhà có phúc

Thử lòng người trong lúc lánh thân

Tháng hai vừa tiết trung tuần

thử lòng ông lão mộng thần ứng ngay

Tỉnh giấc mộng mới hay sự lạ

Đôi bạch xà tựa cửa hai bên

Long xà kì dị thảo hiền

Từ khi xuất hiện vui thêm cửa nhà

Ba tháng sau đàn gà đã hết

Thương rắn hiền không biết lo sao

Khó Khăn âu cũng tính liều

Ông bà nông lão sớm chiều đông tây

Bỗng một buổi tai bay hoạ rủi

Hai ông bà mắc tội cửa công

Lệnh nghiêm sấm sét đùng đùng

Tậu gà nuôi rắn không dung tội này

Lệ nuốt lệ đắng cay xiết kể

Thương rắn thần tựa thể thương con

Khấu đầu tạ trước công môn

Xin đem đôi rắn thả luôn giữa dòng

Cơn phong vũ ầm ầm nổi dậy

Sóng bạc đầu nước xoáy mênh mông

Long xà thoát xuống thuỷ cung

Nước rẽ đôi dòng cuồn cuộn chứa chan

Khắp duyên hải sấm ran từ đấy

Bóng long hầu nổi dậy nơi nơi

những phường bán nước hại nòi

Gian tà quỷ quyệt tội trời không tha

Dìm đáy nước về toà thuỷ tộc

Tội gia hình bõ lúc sai ngoa

Lẽ thường tội báo oan gia

hại nhân nhân hại sự đà không sai

Nước Văn Lang vào đời Thục Phán,

Giặc Triệu Đà có ý xâm lăng, 

Triều đình ra lệnh tiến binh,

Thuyền bè qua bên sông Tranh rợp trời.

Bỗng nổi trận phong lôi bão táp

Ba quân đều sợ hãi khiếp kinh

Hỏi ra mới biết sự tình

Thiết bày hương án lễ trình bên sông

Mời trưởng lão trong vùng thôn xóm

Khấn vừa xong gió lặng sóng yên

Uy linh sự đã hiển nhiên

lệnh truyền dân xã lập đèn bên sông

Công hộ quốc gia phong thượng đẳng,

Tước phong hầu truy tặng Đại vương, 

Bảng vàng thánh thọ vô cương

Hiếu trung tiết nghĩa đôi đường vẹn hai.

Gương anh hùng muôn đời soi tỏ,

Đất Văn Lang thiên cổ anh linh,

Bao phen đắp luỹ xây thành,

Khắp miền duyên hải, sông Tranh nức lòng.


Bản văn :  HUY ( nam định ) ST 
Photo : Mantico 
Hát văn : Quan Lớn Đệ Ngũ ( Trình bày : Xuân Đậu )

Quan Lớn Điều Thất

Quan Lớn Điều Thất Đào Tiên
-------------------------------------------------------------------------------------
bản tích : Dương minh đức
bản văn : Soạn giả phúc yên
mantico's Blog

Quan Lớn Điều Thất Đào Tiên. Ông là con trai thứ bảy của Vua Cha Bát Hải Động Đình, luôn luôn kề cận túc trực bên vua cha. Ông là vị văn quan được vua cha giao cho biên sổ, coi giữ kho tàng kinh thư nơi Thuỷ Cung. Quan lớn luôn cứu giúp người trần gian, hễ ai là người sống hiếu thuận đều được quan biên chép sổ sinh được thọ trường. Ông cũng không giáng trần.

Quan Điều Thất thường không ra ngự đồng vì ông chỉ làm việc cận bên vua cha, nhưng khi hầu về hàng quan lớn, sau khi thỉnh Ngũ Vị Tôn Ông, đều phải thỉnh quan về tráng bóng. Trong số ít trường hợp ông ngự về đồng, ông thường mặc áo đỏ điều thêu rồng, hổ phù; làm lễ tấu hương và khai quang.

Tuy không giáng trần, nhưng ông lại linh ứng giúp dân nên được nhân dân lập đền thờ tại tỉnh Thái Bình (gần Đền Đồng Bằng thờ Đức Vua Cha Bát Hải Động Đình, vì ông luôn kề cận bên vua cha) là Đền Quan Lớn Điều Thất. Khi thỉnh ông ngự đồng, văn thường hát:

Bản văn : 

Trấn Nam thiên hải hà trung tú

Nổi dấu thiêng trong phủ Thái Ninh

Con vua Thuỷ Quốc Động Đình

Đào tiên Điều Thất anh linh khác thường

Bóng ông lớn anh linh tế độ

Tài lược thao văn vũ ai qua

Đêm ngày chầu trực vua cha

Sắc phong làm chúa quốc gia cầm quyền

Trước sân rồng ngôi cao lồ lộ

Vâng lệnh truyền tế độ muôn dân

Uy ra lẫm liệt thánh thần

Giang hà ngoại hải đội ân phục lòng

Bóng ông lớn thung dung khí tượng

Vẻ râu rồng mắt phượng ai đương

Thông minh chính trực uy cường

Trừ tà sát quỷ phép càng thần thông

Giá ngự đồng những người thanh quý

Tuyên văn chầu giáng khí anh linh

Có phen biến tướng hiện hình

Hô phong hoán vũ phép kinh ai tày

Có phen ngự Phủ Giày Thiên Bản

Vào quỳ tâu chính quán mẫu vương

Có phen chơi cảnh Đồi Ngang

Chầu đền thánh Mẫu Thượng Ngàn anh linh

Lên Thiên Đình chầu vua Thượng Đế

Lại về chầu Thuỷ Tế Long Cung

Thuyền rồng chèo quế buồm lan

Khi chơi nước nhược khi sang ngũ hồ

Có phen dạo kinh đô thành thị

Ngự lầu hồng phủ tía thảnh thơi

Có phen dạo khắp mọi nơi

Tiêu dao Tây Trúc thảnh thơi Phật tiền

Có phen ngự Tản Viên Tam Đảo

Hội quần tiên đàm đạo xướng ca

Cung đàn thánh thót thánh tha

Rượu tiên thơ thánh thần cơ đua tài

Quan về giáng phúc trừ tai

Khuông phù đệ tử xuân lai thọ trường.
--------------------------------------------------------------------------------------------
( PM : Các bạn có hình ảnh các giá đồng  Quan lớn điều thất  / và tư liệu xin vui lòng chia sẻ cùng BLOG nhé / Chân thành cảm ơn  )

Bản văn : NGỌC HOÀNG ĐẠI ĐẾ

Bản văn được sử dụng hát thờ nhân ngày đản tiệc Vua Cha Ngọc Hoàng ( mồng chín tháng giêng)

NGỌC HOÀNG ĐẠI ĐẾ VĂN

Bỉ:

Thần kim ngưỡng khải tấu thiên tôn

Tọa thượng dương dương nghiễm nhược tồn

Nguyện thỉnh pháp âm thi huệ lực

Tùy cơ phó cảm nạp trần ngôn

Miễu:

Tiết xuân thiên tam dương khai thái

Mở vận lành vạn đại hưng long

Linh Tiêu Kim Khuyết Vân Cung

Tâm hương thấu đến cửu trùng thiên thai

Thuở đất trời âm dương hòa hợp

Kiến tạo nên vũ trụ càn khôn

Long ngai chín bệ kim môn

Hoàng Thiên Thượng Đế Chí Tôn cầm quyền

Khắp tam thiên đại thiên thế giới

Vua Ngọc Hoàng quyền đại tối linh

Thổng:

Ngôi cao chính ngự thiên đình

Ngai vàng thống chế quần sinh muôn loài

Hằng giá ngự đan đài tử phủ

Khúc nghê thường y vũ xướng ca

Đàn cầm thánh thót thánh tha

Tiếng dâng ngọc tửu hoàng hoa đượm mùi

Vườn thượng uyển thảnh thơi thánh giá

Điện Linh Tiêu thong thả giáng lâm

Dọc:

Đào viên mở hội long vân

Bách tiên văn vũ quần thần âu ca

Cửa thiềm cung bách hoa tiên tử

Đứng đôi bên ngọc nữ cung phi

Rồng bay phượng múa nghê quỳ

Trăm hoa đua sắc tức thì tỏa hương

Nhân khánh hạ tam dương cửu nhật

Thiết đàn tràng kính ngưỡng thiên công

Hãm:

Thần đăng ngũ quả tiến dâng

Kính xin soi xét lỗi lầm trần gian

Ban phúc lộc nhân khang vật thịnh

Khắp bốn mùa cát khánh tường quang

Dồn:

Phong điều vũ thuận an khang

Mãn thiên hỷ khí xuân quang lại về

Thiên tăng tuế đề huề trường thọ

Chiếu nhân gian trăm họ giai xuân

Ơn trên bảo quốc hộ dân

Khuông phù đệ tử thiên xuân thọ trường

Chú thích:

1.     Tiết xuân thiên :tiết trời xuân ý nói trong thời điểm mùa xuân

2.     Tam dương khai thái:tam dương chỉ cho tháng giêng đầu năm mới, theo nguyên lý âm dương tháng mười là tháng “lục âm”, khí âm đã cực thịnh nên bắt đầu từ tháng mười một thì khí dương bắt đầu sinh dần, Tháng một (tháng 11 âm lịch)  là nhất dương sinh, tháng chạp (tháng 12 âm lịch) là nhị dương sinh, tháng giêng (tháng 1 âm lịch) là tam dương sinh. Theo kinh dịch quẻ thái có ba dương ở dưới nên coi tháng giêng là tháng mở đầu cho vận thái tức vận tốt, vận lành

3.     Vạn đại hưng long: nhiều điều tốt lành, thịnh vượng

4.     Linh Tiêu Kim Quyết Vân Cung: tương truyền đó là nơi Ngọc Hoàng Thượng Đế ngự gọi đầy đủ là Linh Tiêu Bảo Điện Kim Khuyết Vân Cung. Linh là linh thiêng, tiêu là khoảng trời không, bảo là quý, điện là nơi vua ở, Kim khuyết là cổng lớn bằng vàng, vân cung là cung điện trên mây. Ý nói nơi Ngọc Đế ngự trang hoàng rộng lớn , cung điện được  làm bằng các thứ quý báu, ở trên trời cao linh thiêng

5.     Tâm hương: hương thơm dâng cúng xuất phát từ sự thành tâm, tấm lòng thành kính

6.     Cửu trùng: người xưa cho rằng có chín tầng trời, tầng cao nhất thứ chín là nơi Ngọc Đế ngự

7.     Thiên Thai: tên ngọn núi ở phía Bắc huyện Thiên Thai, Tỉnh Triết Giang, Trung Quốc, đó là nơi có cảnh thú rất đẹp nên thiên thai được hiểu là cõi tiên, cảnh tiên

8.     Vũ trụ càn khôn: càn là dương, khôn là âm, càn còn có nghĩa là trời, khôn có nghĩa là đất. Đạo âm dương sinh hóa bảo tồn trời đất vũ trụ

9.     Long ngai chín bệ kim môn:long ngai là ghế có chạm hình rồng biểu tượng cho ngôi vị của đức vua, chín bệ là chín bậc thềm trong đó số chín có ý nghĩa là con số lớn nhất trong các số, biểu hiện cho nghĩa cực đại, cực cao, có ý chỉ ngôi vua hoặc gọi nhà vua với ý tôn kính, kim môn là cửa bằng vàng , chỉ nơi quyền quý cao sang

10. Hoàng Thiên Thượng Đế Chí Tôn : danh hiệu của Ngọc Đế - một vị vua tối cao trên trời

11. Tam thiên đại thiên thế giới, Cứ một ngàn thế giới hợp thành một tiểu thiên thế giới, cứ một ngàn tiểu thiên thế giới hợp thành một trung thiên thế giới, cứ một ngàn trung thiên thế giới hợp thành một đại thiên thế giới gọi chung là tam thiên đại thiên thế giới (1000x1000x1000)

12. Thiên đình : triều đình ở trên trời, nơi Ngọc Đế ngự trị

13. Quần sinh nghĩa là các loài có sự sống

14. Đan đài: đan là màu đỏ, cung điện đời xưa đều chuộng sắc đỏ, nên gọi cung điện nhà vua là đan đài

15. tử phủ: tử là màu tía, tử phủ còn gọi là phủ tía, dùng để chỉ cõi tiên

16. Khúc nghê thường y vũ :chỉ điệu múa ở cõi tiên. Theo tích vua Đường Minh Hoàng bên Trung Quốc nhân đêm trung thu được một đạo sĩ đưa lên chơi cung trăng, thấy các tiên nữ mặc xiêm màu cầu vồng lộng lẫy, múa hát duyên dáng, về või trần nhà vua mới phỏng theo điệu nhạc của các tiên nữ rồi sáng tác ra điệu múa nghê thường y vũ  

17. Ngọc tửu hoàng hoa: thứ rượu quý đựng trong bình ngọc, rót ra chén ngọc, hoàng hoa là hoa cúc

18. Vườn thượng uyển: là vườn hoa trong cung vua

19. Đào viên:vườn đào tiên

20. Hội long vân: hội rồng mây, ý nói ngày hội long trọng trên thiên cung ( trong bản văn là mở hội nhân khánh tiệc Ngọc Đế)

21. Bách tiên, văn vũ quần thần : chỉ các vị tiên trên trời, các quan văn, quan võ, là bầy tôi của Ngọc Đế

22. Âu ca: cùng nhau hát để ca ngợi

23. Thiềm cung: cung con cóc.Theo tích Hậu Nghệ xin được thuốc trường sinh của Tây Vương Mẫu.Vợ Hậu Nghệ là Hằng Nga lấy trộm thuốc đó rồi trốn lên mặt trăng, hóa thành con cóc.Vfi vậy thiềm cung dung để chỉ mặt trăng, nơi tiên giới

24. Bách hoa tiên tử: tương truyền mỗi loài hoa lại ứng với một vị tiên nữ, bách hoa là trăm loài hoa, ý chỉ nhiều vị tiên nữ

25. Ngọc nữ cung phi: các tiên nữ

26. Tam dương cửu nhật: tam dương là chỉ tháng giêng, cửu nhật là ngày mồng chín .Mồng chín tháng giêng là ngày đản tiệc Ngọc Hoàng Thượng Đế (ngày giáng sinh)

27. Đàn tràng: Chọn chỗ đất bằng phẳng đắp đất để cúng tế gọi là đàn , nhân việc gì mà tập trung đông người gọi là tràng. Đàn tràng ở đây  là tổ chức cúng lễ Ngọc Đế

28. Thiên công: ông trời ( Ngọc Đế)

29. Thần đăng: đèn thần, chỉ các ngọn đèn cúng trời

30. Ngũ quả: các loại quả dâng cúng ( thường dùng năm loại nên gọi là ngũ quả)

31. Phúc lộc: những điều tốt lành

32. Nhân khang vật thịnh: người và vật đều bình yên tốt lành

33. Cát khánh tường quang: ánh sáng tốt lành, những điều tốt đẹp đáng mừng

34. Phong điều vũ thuận an khang: mưa gió thuận hòa tốt đẹp

35. Mãn thiên hỷ khí: khí tốt đầy trời

36. Xuân quang: ánh sáng mùa xuân, chỉ sự tốt lành

37. Thiên tăng tuế: trời thêm tuổi

38.  Trăm họ giai xuân: giai nghĩa là đều, cùng.Xuân là biểu tượng của sự tốt đẹp,mọi nơi đều được yên vui tốt đẹp

-----------------------------------------------------------

Nguồn :   SOẠN GIẢ PHÚC YÊN